Słownik Bezpieczeństwa Maszyn
Maszyna – zespół wyposażony w mechanizm napędowy inny niż siła ludzkich lub zwierzęcych mięśni
Aktywizacja wyposażenia ochronnego – moment rozpoczęcia działania wyposażenia ochronnego przy wykryciu ruchu ciała
Analiza ryzyka – identyfikacja zdarzeń grożących powstawaniu ryzyka
Bezpieczeństwo – stan braku ryzyka
Całkowite zatrzymanie systemu – ustanie ruchu zagrażającego po aktywizacji czujnika
Czas dostępu – czas określający dostęp do części maszyny powodujących zagrożenie
Częstość dostępu – liczba zdarzeń dostępu do strefy ochronnej w jednostce czasu
Defekt – niezdolność wypełnienia funkcji przez przedmiot, za wyłączeniem prac konserwacyjnych i planowanych napraw; defekt powodujący niebezpieczeństwo – każdy defekt stwarzający zagrożenie; defekt niezmieniający stanu bezpieczeństwa – funkcje bezpieczeństwa pozostają niezmienione
Funkcje bezpieczeństwa:
- podstawowe – ich zakłócenie powodowałoby wzrost ryzyka urazów i stanu zdrowia operatora maszyny
- bezwarunkowe – ich celem jest zapewnienie bezpieczeństwa
- warunkowe – nie są związane bezpośrednio z funkcją bezpieczeństwa
- pośrednie – ich zakłócenie nie powoduje bezpośredniego zagrożenia, ale osłabia poziom bezpieczeństwa
Elektroczułe wyposażenie ochronne (EWO) – zestaw komponentów lub sprzętów działających na rzecz ochrony samoczynnej, są to urządzenia do wyczuwania, sterowania i nadzorowania oraz przełączające sygnały wejściowe
Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem – odpowiada za sygnały wejściowe, generując sygnały wyjściowe
Funkcje bezpieczeństwa systemów sterowania – umożliwiają osiągnięcie stanu bezpiecznego maszyny, są wynikiem sygnałów wejściowych elementów systemów sterowania
Funkcja zagrażająca maszyny – funkcja powodująca powstawanie zagrożenia
Informacje dotyczące użytkowania – środki bezpieczeństwa jak znaki, symbole, wykresy, teksty
Izolowanie i rozpraszanie energii – odizolowanie maszyny, czyli jej rozłączenie, zamknięcie izolowanych jednostek, rozproszenie lub powstrzymanie energii, sprawdzenie skuteczności przeprowadzonej procedury
Kategoria – podział elementów systemu sterowania pod kątem defektów i odporności
Łącznik położeniowy – wpływa na niego ruchoma część maszyny
Niezawodność – zdolność maszyny do niezawodnego, bezawaryjnego działania w danych warunkach i czasie
Ocena ryzyka – wskazanie czynników ekonomicznych, środowiskowych i socjalnych na temat ryzyka
Odległość bezpieczeństwa – odległość między strefą ochronną a niebezpieczną
Operator – osoba odpowiedzialna za instalowanie, użytkowanie, konserwacje, naprawy maszyn
Osłona – część maszyny zapewniająca ochronę, na przykład drzwi, obudowa, pokrywa; osłona stała – połączona stale miejscem zainstalowania; osłona ruchoma – może być otwierana; osłona nastawna – stała albo ruchoma, która ma regulowane położenie; osłona blokująca – wyposażona w elementy blokujące, na przykład systemy ryglowe; osłona sterująca – wyposażona w elementy blokujące zapobiegające pracy przy niezamkniętej osłonie
Projektowanie maszyn – budowa, transport, użytkowanie, wycofanie z użytkowania wraz z opracowaniem instrukcji faz „życia” maszyny
Podatność na naprawy i konserwację – przystosowanie urządzenia do przywracania stanu niezbędnego do bezpiecznej pracy
Racjonalnie przewidywalne niewłaściwe zastosowanie – użycie maszyny w warunkach do tego niewskazanych
Redundancja – zastosowywanie kolejnej maszyny, części, systemu po awarii, by zapewnić ciągłość pracy
Resetowanie – przywrócenie funkcji bezpieczeństwa
Ryzyko – prawdopodobieństwo powstania szkody oraz jej ciężkość; ryzyko tolerowane – zaakceptowane w danych okolicznościach
Samonadzorowanie – nadzorowanie automatyczne uruchamiające środki bezpieczeństwa w przypadku ograniczenia zdolności części do wykonywania swojej funkcji
Strefa niebezpieczna – przestrzeń, w której człowiek narażony jest na urazy
Sytuacja zagrożenia – sytuacja, w której człowiek jest wyeksponowany na zagrożenia
Szkoda – uszczerbek, uraz fizyczny na zdrowiu, mieniu, degradacja środowiska
Środki bezpieczeństwa – przeznaczone do redukcji ryzyka i osiągnięcia ryzyka tolerowanego
Środki ochronne – stosowane o ochrony osób przed zagrożeniami, których nie można wyeliminować całkowicie
Uruchomienie maszyny – rozpoczęcie działania maszyny lub jej części; uruchomienie niespodziewane – spowodowane przez uszkodzenie, przywrócenie zasilania, zadziałanie na element sterowniczy w nieodpowiednim momencie, oddziaływanie maszyny, na przykład siła ciężkości, samozapłon silnika
Urządzenie blokujące – uniemożliwia działanie elementu maszyny
Urządzenie ochronne – samo lub z osłoną zmniejsza ryzyko
Urządzenie nadzorujące wybieg – nadaje sygnał uniemożliwiający kolejne włączenie urządzenia
Urządzenie odległościowe samoczynne – zatrzymuje maszynę lub jej elementy przy przekroczeniu strefy ochronnej
Urządzenie ograniczające – zapobiega przekroczeniu wartości granicznych przez urządzenie
Urządzenie powstrzymujące mechanicznie – mające zaporę mechaniczną, zapobiegającą ryzykownym ruchom
Urządzenie ryglujące – rygluje osłonę maszyny
Urządzenie sterownicze podtrzymywane – prowadzi pracę do momentu włączenia elementu sterowniczego
Urządzenia sterowania oburęcznego – wymaga stosowania dwóch rąk dla ochrony operatora
Urządzenia sterownicze krokowe – umożliwiają wykonanie pracy tylko w danej części pomieszczenia
Urządzenia utrudniające dostęp – mają fizyczne przeszkody do strefy niebezpiecznej
Urządzenia sterownicze zezwalające – po włączeniu ręcznie umożliwia wykonanie pracy
Uszkodzenie – brak zdolności do spełnienia danych funkcji przez maszynę
Użytkowanie maszyny zgodnie z przeznaczeniem – prawidłowe używanie maszyny
Zagrożenie – stwarza możliwy uraz
Zawieszenie – zawieszenie jednej lub kilku funkcji bezpieczeństwa podczas pracy maszyny
Zdarzenie szkodliwe – występuje, gdy sytuacja zagrożenia staje się szkodą
Zdolność wykrywania – parametr czułości powodujący włączenie się wyposażenia ochronnego